Volgspot voor de dertiende keer de bajes in met Douwe Bob

Woensdag 4 oktober. Douwe Bob en zijn muzikant en vriend Stijn van Dalen weten het publiek muisstil te krijgen met hun indrukwekkende a capella lied Peggy Gordon. Ze zijn te gast in Justitieel Complex Zaanstad, een gebouw volledig opgetrokken uit beton dat zo groot is als achttien voetbalvelden en plaats kan bieden aan ruim duizend gedetineerden. Een klein deel daarvan is vanmiddag bijeen om het concert van Douwe Bob bij te wonen en om de verhalen te horen van medegedetineerden.

Beklemmend
Het is dit jaar al de dertiende keer dat Volgspot het Exodusconcert organiseert. Een traditie die jaren geleden is bedacht tijdens een familiefeestje, zo vertelt Volgspot-presentator Hijlco Span. “Op een feestje met familie raakte ik in gesprek met mijn neef Rien Timmer. Hij werkte toen nog niet zo heel lang voor Stichting Exodus. Hij vertelde over de gedichtenwedstrijd voor de Bajesagenda. Dat gedetineerden hun gevoelens uiten in die gedichten die ze schrijven op momenten dat ze alleen zijn in hun cel. We praatten over hoe belangrijk het is om je te kunnen uiten, zeker als je opgesloten zit.” Het idee voor een samenwerking tussen Volgspot en Exodus ontstond. Hijlco vroeg gospelzangeres Corey om op te komen treden in de gevangenis en een gedicht uit die gedichtenwedstrijd op muziek te zetten.

Dit jaar was het aan Douwe Bob, hij schreef een lied op ingezonden gedicht die hem het meeste aansprak. De tekst van het winnende lied vind je onderaan dit artikel.

De eerste editie van het Exodusconcert vond plaats in de Koepelgevangenis van Breda. Het was voor Hijlco de eerste keer dat hij een gevangenis van binnen zag. “Ik zal die eerste keer nooit vergeten. Je moest door de koepel heen. Die ruimte galmde enorm en er hingen mensen over de balustrades terwijl wij daar voorbij liepen. Het voelde beklemmend. Dat voelde het ook toen we weer naar buiten gingen en ik even vijf minuten moest wachten voordat ik door een sluis heen kon. Het waren een maar een paar minuten en toch zal ik nooit vergeten hoe ik me toen voelde. Inmiddels ben ik gewend aan al die protocollen en weet ik dat je niet zomaar een gevangenis binnenstapt maar ik vond het toen spannend en ik zag er zelfs een klein beetje tegenop.”

Maatschappelijke betrokkenheid
Toch was na het succes van dat allereerste Exodusconcert vanuit de Koepelgevangenis in Breda een concept geboren. In de jaren erna werden de concerten gegeven door artiesten als Shirma Rouse, Danny Vera, Frans Duijts, Tim Knol en Jeangu Macrooy. Hijlco benadrukt dat Volgspot artiesten uitnodigt die aansluiting vinden bij het publiek: de gedetineerden. “De artiesten die in de loop van de jaren hebben meegedaan, hebben allemaal een bepaalde maatschappelijke betrokkenheid. Het is belangrijk dat ze zich willen committeren aan de ideologie van dit bijzondere project.”

Verrijking
Voor Hijlco voelt de traditie als een verrijking van zijn leven. “Het is iedere keer weer goed om te zien hoe anderen met ongelooflijk veel liefde en toewijding bezig zijn om te werken aan een toekomst van mensen die door welke omstandigheden tijdelijk buiten de maatschappij staan. Daar heb ik veel respect voor. Je hoort regelmatig mensen roepen dat een gevangenis in Nederland wel een hotel lijkt, maar niets is minder waar! Als je één keer binnen bent geweest, voel je de beklemming. Iedere keer als ik na een concert weer naar buiten wandel, ben ik me zeer bewust van mijn vrijheid. Toen ik afgelopen woensdag naar buiten wandelde, zag ik vrouwen met kleine kinderen naar binnen gaan om hun geliefden te bezoeken daar op die afgelegen plek in Westzaan. Dan voel je de impact van de vrijheidsbeperking voor zo’n heel gezin.”

Iedereen verdient een stem
Wat Hijlco betreft, wordt de traditie van het Exodusconcert voortgezet, want de uitzendingen vanuit de gevangenissen geven een inkijkje in een wereld die anders altijd gesloten blijft. “Ik hou ervan om radio en cultuur te verbinden en dat doen we met dit concert en daar bovenop hoop ik dat we mensen op deze manier een steuntje in de rug geven."

Winnende gedicht 2023 van Mark
Ik ben…

Na het morgenrood wordt de dag weer blauw
maar hierbinnen voelt het donker,
emotieloos, kil en grauw.
Alles monochroom.
De mens is elektrisch.
Sinds jij weg bent, zit ik zonder stroom

Ben alleen, om mij heen een gevoelloze bende.
Ik mis je, waar ben je? Ga kapot van ellende.
Niets is wat het lijkt.
Maar dat lijkt me ook niets.
Wat is veranderd?
Wat is gebleven?
Betekent mijn leven nog iets?

Alles gaat voorbij.
Met niets en met alles.
Geen liefde, veel pijn.
Weet nog niet wat mijn plan is.

Ik ben wie ik ben,
de som van mijn keuzes.
Niet mijn straf of delict,
maar een mens vol vreugde.

Waar een wil is, is een weg.
En het is weg wat ik wil,
terug naar jou,
weer naar huis.
Ik ben dan weer stil

Overzicht Exodusconcerten

2023 Douwe Bob - Justitieel Complex Zaanstad
2022 Frans Duijts - PI Achterhoek in Zutphen
2019 Tim Knol - PI Arnhem
2018 Jeangu Macrooy - PI Krimpen aan den IJssel
2017 Danny Vera – PI Zwolle
2016 Shirma Rouse – vrouwengevangenis in Nieuwersluis
2015 Typhoon – Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker in Breda
2014 Syb van der Ploeg - Forensisch Psychiatrisch Centrum Veldzicht in Balkbrug
2013 Danjil and his friends - PI Lelystad
2012 Hind – PI Alkmaar
2011 J.W. Roy - PI Zuid oost, locatie Ter Peel in Evertsoord
2008 Esther Hart - PI Norgerhaven in Veenhuizen
2006 Corey - Koepelgevangenis in Breda

Samenwerking
Het Exodusconcert is een samenwerking tussen het NPO-Radio 5-programma Volgspot van de KRO-NCRV en de volgende partners:

Stichting Ark Mission https://www.arkmission.nl/ : vertelt het verhaal van liefde, hoop en vergeving vanuit de Bijbel aan mensen in moeilijke situaties zoals gevangenen. Dat doen ze bijvoorbeeld door het uitbrengen van de jaarlijkse Bajesagenda. Die agenda is meer dan een agenda om afspraken in te zetten bijvoorbeeld met een geestelijk verzorger, gezin of advocaat. Het is ook een inspiratieboekje met bijbelteksten voor elke dag, levensverhalen, illustraties en gedichten van gedetineerden.

Stichting Exodus https://exodus.nl/ : is een forensische zorgorganisatie die opvang en begeleiding biedt aan (ex-)gedetineerden en hun naasten.

Dienst Geestelijke Verzorging: geeft invulling aan het wettelijke recht van alle mensen die justitieel zijn ingesloten om hun godsdienst en levensbeschouwing, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden en te beleven.

Dienst Justitiële Inrichtingen: voert namens de minister van Justitie en Veiligheid straffen en vrijheidsbenemende maatregelen uit die door de rechter zijn opgelegd. DJI is verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg van justitiabelen en werkt op vele manieren met hen samen aan voorbereiding op terugkeer in de maatschappij.