Led Zeppelin slaat een nieuwe weg in op 'Houses of the Holy'

Het was begin jaren '70 een gekend ritueel: Led Zeppelin brengt een knaller van een plaat uit; de vinylgroeven vol met hits en iconische gitaarriffs, drumgrooves en zangpartijen. De recensies zijn laaiend enthousiast, wereldtournees verkopen uit en de Londense band breekt record na record. Dat ritueel herhaalde zich tussen begin 1969 en eind 1971 vier keer: 'Led Zeppelin I' behoort tot de sterkste debuutplaten ooit, 'II' barst van de beroemde gitaarriffs ('Heartbreaker', 'Whole Lotta Love'), op 'III' worden de akoestische gitaren afgestoft en 'IV' heeft simpelweg 'Stairway To Heaven'. Niet vaak legt een band of artiest zo'n indrukwekkende albumreeks af.

Experimenteren bij Jagger

'Never change a winning team', zeggen ze in de moedertaal van de Britse band weleens. Maar Jimmy Page, Robert Plant, John Bonham en John Paul Jones beginnen dat ritueel ook wel een beetje zat te worden. Voor hun eerste album met een titel die anders is dan hun eigen bandnaam, besluiten de Londenaren het eens anders aan te pakken. In de mobiele studio van The Rolling Stones, die begin 1972 gestationeerd staat in de voortuin van huize-Mick Jagger, hopen Page en Plant tot nieuwe inspiraties te komen. Met lange jamsessies doet de band nieuwe genres aan, zoals reggae, funk en progressieve rock. Jimmy Page stemt zijn gitaar soms anders dan normaal, Robert Plant probeert nieuwe dingen met zijn stem en John Paul Jones experimenteert met moderne keyboards en synthesizers.

Uit de studiosessie bij Mick Jagger thuis komt een tiental nummers voort. In de Island- en Olympic-studio in Londen werkt de band in de zomer van 1972 verder aan hun nieuwe album. 'Over The Hills And Far Away' is het eerste nummer dat af is, en is nog voordat het album in de winkels ligt al een vaste waarde in de livesets van Led Zeppelin. Het lied begint licht en akoestisch, maar schakelt halverwege naadloos over in een riff-o-rama zoals alleen Jimmy Page dat kan. Datzelfde kan gezegd worden over 'The Song Remains The Same', uiteindelijk de albumopener, met aan het begin een haast orkestraal laagjeswerk aan gitaarriffs, solo's en melodieën. Op 'The Rain Song' bewijst Led Zeppelin dat het wel degelijk een goede ballad kan schrijven, in tegenstelling tot wat George Harrison beweerde. Als knipoog naar de Beatle begint het nummer met dezelfde akkoorden als Harrisons 'Something'. 'The Crunge', waarmee kant A afsluit, gaat weer een hele andere kant op. De funky grooves zijn duidelijk geïnspireerd op James Brown, de zangstijl van Robert Plant idem, maar de 9/8-maatsoort maakt er toch weer een echte Zeppelin van.

Buitenbeentje

De B-kant heeft ook zo'n buitenbeentje: 'D'yer Mak'er'. Spreek dat in onvervalst Engels uit en je hoort jezelf prompt 'Jamaica' zeggen, het land van de reggae. Het is het meest bekritiseerde nummer van de plaat: Led Zeppelins poging tot dansbare reggae werd door critici omschreven als "ongemakkelijk" en "vervelend". Gelukkig maakt de band het helemaal goed op het wat duistere 'No Quarter', een psychedelisch rockfestijn van 7 minuten, vol met onheilspellende synths, piano's en Sabbath-achtige gitaarriffs. En op 'The Ocean' horen we dat Led Zeppelin nog gewoon de verpletterende hardrock kan maken als waar ze beroemd om werden.

Toen 'Houses of the Holy' in maart 1973 in de winkels lag, verwachtte iedereen een 'Led Zeppelin V' te horen. Niets was minder waar: Page en Plant experimenteren erop los, en de beroemde albumcover was net zo goed een bron van discussie. De vijfde van Zeppelin was het begin van een nieuwe route in de carrière van de Britten.

NPO Radio 5 Evergreen Top 1000

Wat zijn de allermooiste evergreens ooit gemaakt volgens de luisteraars van NPO Radio 5? De Evergreen Top 1000 is dé jaarlijkse lijst van NPO Radio 5 met klassiekers uit alle muziekdecennia.

De Evergreen Top 1000 wordt jaarlijks in november uitgezonden op NPO Radio 5.

BEKIJK DE LIJST